Nie przegap swojej szansy — czyli, dlaczego warto eksportować

Dlaczego firmy powinny przekierować część swoich wysiłków marketingowych na promocję towarów poza granicami kraju? Czy eksport to odpowiednia strategia? W tym wpisie przyjrzymy się bliżej korzyściom jakie płyną z eksportu jakie są potencjalne zagrożenia i jak odnieść sukces w tym obszarze?

Globalny łańcuch wartości (GVC)

Od początku transformacji gospodarczej w 1989 polskie przedsiębiorstwa aktywnie integrowały się w ramach globalnego łańcucha wartości (GVC).

Globalny Łańcuch Wartości to termin pierwszy raz użyty przez profesora Michaela Portera z Harwardzkiej Szkoły Biznesowej. GVC odnosi się do szeregu działań, podejmowanych przez firmę, aby doprowadzić produkt przez ścieżkę od koncepcji do końcowego zastosowania (etapy obejmują projektowanie, produkcję, marketing, dystrybucję i obsługi posprzedażowej).

Aby odnieść sukces w biznesie nastawionym na eksport, zrozumienie różnicy między łańcuchem dostaw a łańcuchem wartości jest  kluczowe. 

	Łańcuch Dostaw		Łańcuch Wartości
1	Łańcuch dostaw odnosi się do sieci organizacji, ludzi, działań, informacji i zasobów.		Łańcuch wartości określa działania i procesy tworzenia wartości produktu lub usługi.
2	Obejmuje on wszystkie działania i procesy związane z produkcją i dystrybucją produktu lub usługi.		Obejmuje wszystkie działania i procesy związane z projektowaniem, rozwojem, produkcją, dystrybucją i wsparciem produktu lub usługi.
3	Obejmuje pozyskiwanie surowców i komponentów, przez wytwarzanie i montaż produktu, aż po dystrybucję i dostawę gotowego produktu do klientów.		Obejmuje działania marketingowe, sprzedaż i obsługa klienta.
4	Celem łańcucha jest dostarczenie pożądanego produktu bądź usługi we właściwe miejsce w odpowiednim czasie w możliwie najbardziej wydajny i opłacalny sposób.		Celem łańcucha wartości jest tworzenie wartości dla produktu lub usługi na każdym etapie procesu, tak aby uczynić go bardziej atrakcyjnym dla klientów i wyróżnić się na tle konkurencji.

Przykładem udanej integracji GVC jest Polska branża motoryzacyjna produkująca głównie na eksport.

Przez lata Polska stała się Europejską kolebką produkcji samochodów, podzespołów i komponentów samochodowych. W samym 2020 roku Polska wyeksportowała samochody o wartości 5,42 mld USD. Branża motoryzacyjna stanowi blisko 15% polskiego eksportu.

Stan Polskiego Eksportu

Przyjrzyjmy się bliżej, jak prezentują się dane Polskiego eksportu. Polski BOT, czyli bilans handlowy jest korzystny.

Bilans handlowy to różnica wartości między importem a eksportem towarów i usług danego kraju w danym okresie. 

W roku 2021 eksport wzrósł o 19% i osiągnął 261 mld euro. Całkowity import towarów wzrósł o 24% do 260 mld EUR, co daje nadwyżkę handlową w wysokości 1 mld USD. W 2020 r. Polska zajmowała 21. miejsce na świecie pod względem PKB.

Dlaczego Eksport

W Polsce prawie 40% przedsiębiorstw, które zdecydowały się na ekspansję zagraniczną deklaruje, że ich zyski z działalności zagranicznej znacznie wzrosły w przeciągu ostatniego roku.

Eksport – korzyści i możliwości dla firmy

• Zwielokrotnienie liczby konsumentów i kontrahentów — wzrost sprzedaży i poprawa wyników finansowych
• Zwiększenie produktywności
• Wzrost zysków
• Lepsza perspektywa wzrostu przedsiębiorstwa
• Budowanie przewagi nad konkurencją handlującą tylko w obrębie Polski
• Dywersyfikacja działalności  przy niestabilnej gospodarce wewnętrznej
• Zwiększenie innowacyjności i zdobywanie nowych umiejętności
• Wzmocnienie wizerunku firmy i budowanie wiarygodności
• Wydłużenie cyklu życia towarów
• Budowanie nowego rynku zbytu na wypadek nasycenie rynku krajowego

Eksport kluczowy dla gospodarki kraju

Elementy makroekonomiczne są niesamowicie ważne dla gospodarki i dobrobytu kraju, ponieważ:

• bezpośrednio wpływają na jego bilans płatniczy
• zapewniają obywatelom i przedsiębiorstwom dostęp do większego rynku zbytu dla ich produktów
• zwiększają dochody budżetowe w postaci składek ubezpieczeniowych
• generują podatki od dochodów pracowników zatrudnionych przy produkcji eksportowej
• wpływają na ulepszenie techniki produkcji i tym samym tworzenie przewagi konkurencyjnej
• wzmacniają pozycję kraju na rynku międzynarodowym
• wpływają na dodatni bilans płatniczy
• przyczyniają się do wzrost produkcji i wzrost zatrudnienia

Czy to dobry moment, aby zacząć eksportować?

Dywersyfikacja nabywców jest kluczowa w ograniczaniu ryzyka i zagrożeń.Obecna sytuacja w Polsce wymusza szukanie odbiorców towarów poza granicami kraju i poważnego traktowania tematu eksportu. Większość polskiego eksportu ogranicza się do Unii Europejskiej, każde regionalne spowolnienie w tym obszarze oznaczałoby, że polskie firmy mogłyby mieć trudność z wypełnieniem portfela zamówień.

Pierwszym krokiem dla polskich przedsiębiorstw powinna być dywersyfikacja portfela zamówień i dotarcie do jak najszerszej grupy klientów w obrębie Unii Europejskiej. Jednocześnie można szukać możliwości w bardzo chłonnych rynkach zbytu w Ameryce Północnej, Bliskim Wschodzie, Azji, i Pacyfiku.

W raporcie McKinsey Global Institute czytamy, że świat pozostaje głęboko połączony mimo ostatnich turbulencji oraz że żaden region nie jest samowystarczalny, lecz częściowo zależny od innych rynków.

Każdy region importuje co najmniej 25 procent zasobów lub wytwarzanych towarów, których potrzebuje. Polski eksport rozwija się dzięki udziałowi w globalnych łańcuchach wartości i rośnie jeszcze dynamiczniej niż przed pandemią. Dynamika za pierwsze osiem miesięcy 2022 r. wyniosła ponad 20% – to prawie 3 razy więcej niż przed 2020 rokiem. W 2021 r. Polska wyeksportowała towary o wartości 1 316,0 mld zł.

Polski eksport rośnie w siłę

Według GUS (Głównego Urzędu Statystycznego) eksport w styczniu – sierpniu 2022 wyglądał następująco:

• Globalnie – 13% wyższy eksport niż w zeszłym roku

• Niemcy – 14,6% wyższy eksport niż rok temu

• Reszta strefy euro – 23% wyższy eksport niż w 2021 roku

Według badania Instytutu ICAN, 46% firm twierdzi, że ich biznes rozwijał się lepiej na rynkach zagranicznych niż w Polsce w czasie pandemii. W porównaniu do tego, 35% weszło w ciągu ostatnich dwóch lat na co najmniej jeden rynek zagraniczny.

Gdzie eksportuje Polska?

Polska sprzedaje głównie do krajów rozwiniętych. Polska tradycyjnie ma największy udział w eksporcie ogółem z krajami rozwiniętymi – 87,5 proc. (w tym UE 75,9 proc.). Głównym partnerem handlowym Polski są Niemcy z udziałem 27,7%. Poza Niemcami największe rynki zbytu to Czechy, Francja, Wielka Brytania i Włochy. Kraje te są w pierwszej piątce odbiorców polskich towarów. Kolejnymi odbiorcami są: Holandia, USA, Słowacja, Szwecja i Węgry.

Niewykorzystane rynki

Pogarszająca się sytuacja gospodarcza i spadający popyt w połączeniu z niestabilną sytuacją geopolityczną w Europie Środkowej skłaniają polskich producentów do koncentrowania swoich inicjatyw eksportowych na rynkach pozaeuropejskich.

Stany Zjednoczone są obecnie 9. największym rynkiem zbytu dla polskich eksporterów. Najbardziej perspektywicznym rynkiem dla polskiego eksportu wśród rynków pozaunijnych wskazanych przez Polski Instytut Ekonomiczny są Stany Zjednoczone.

Ostatnie spowolnienie spowodowane sytuacją w Europie zachęca eksporterów do szukania nowych rynków. Wielu polskich producentów, którzy zauważyli spadek rynku sprzedaży w Unii Europejskiej, kieruje się ku chłonnym i szybko rozwijającym się krajom azjatyckim.

Eksperci zastanawiają się nad możliwościami eksportu do Azji. Szansą na reklamę Polski jest zbliżająca się światowa wystawa Expo 2025 w Osace.
Kierunki Dalekiego Wschodu również są zainteresowane nawiązaniem współpracy handlowej. Większym wyzwaniem jest zdobycie nowych rynków  —  Afryki, Bliskiego Wschodu i Azji. Polska podpisała ostatnio umowę o współpracy ze Specjalną Strefą Ekonomiczną Kanału Sueskiego, dzięki której pierwsze rodzime firmy zaczęły inwestować w Egipcie. Dubaj chce kupić od Polski żywność, urządzenia chłodnicze i magazynowe. Są w Polsce firmy, które już produkują dla Arabii Saudyjskiej.

Co eksportuje Polska?

Przemysł elektromaszynowy

Produkty przemysłu elektromaszynowego stanowią już prawie 40% polskiego eksportu, głównie dzięki branży motoryzacyjnej, która od lat jest niekwestionowanym liderem polskiego eksportu.

Polska głównie eksportuje

• części i akcesoria do samochodów osobowych, ciężarowych, silników (tłokowych, turboodrzutowych)
• statki i jachty

Dzięki takim firmom jak Sunreef, Delphia Yachts czy Balt Yachts Polska jest drugim po Stanach Zjednoczonych producentem jachtów i łodzi na świecie. W Polsce rocznie produkuje się ponad 20 000 jachtów.

Meble

Kolejną branżą, która notuje doskonałe wyniki, jeśli chodzi o eksport, jest branża meblarska. W Polsce po transformacji ustrojowej powstało ponad 25 000 fabryk mebli. Polska stała się czwartym eksporterem mebli na świecie i szóstym co do wielkości producentem. Aż 9 na 10 produkowanych w Polsce mebli trafia na eksport. Popularne marki eksportowe: Meble Kler, Black Red White, Forte, Nowy Styl.

Przemysł farmaceutyczny

Według danych Banku Polskiego w latach 2012-2017 eksport polskich farmaceutyków wzrósł o ponad 110% z 1,8 mld euro do 3,8 mld euro. Polska plasuje się jako 21. największy eksporter farmaceutyków na świecie. Przykładem znaczących rodzimych producentów są Polpharma, Herbapol Wrocław, Adamed, czy Grupa TZMO.

Metale szlachetne

Polska jest czołowym producentem srebra i miedzi (KGHM Polska Miedź). Produkcja srebra na poziomie ok. 1200 ton rocznie dało Polsce pierwsze miejsce w rankingach największych światowych producentów (kolejno w latach 2011, 2012 i 2014, 2020). Ponad 95% polskiej sprzedaży srebra rocznie trafia na eksport.

Miedź jako surowiec ma wyjątkowe znaczenie dla światowej gospodarki. Znajduje szerokie zastosowanie w takich dziedzinach jak elektrotechnika, energetyka, budownictwo, elektronika i telekomunikacja. Polska jest 6. największym producentem tego surowca na świecie.

Żywność – bijemy rekord

W pierwszych ośmiu miesiącach 2022 r. wzrost wartości eksportu produktów rolno-spożywczych z Polski był najwyższy od lat. W tym okresie eksport osiągnął wartość 30,3 mld euro (140 mld zł), o 26,7% więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku.

Polska jest europejskim liderem w produkcji:

• jabłek – co trzecie jabłko w Unii Europejskiej pochodzi z Polski
• czereśni – owoce te stanowią prawie jedną trzecią całego europejskiego rynku
• truskawek – mamy 17% udziału w rynku europejskim
• ogórków gruntowych – jesteśmy jednym z największych producentów w UE
• pomidorów – Polska plasuje się w czołowej piątce producentów w UE
• pieczarek – jesteśmy czołowym producentem nr 1 w Europie i największy eksporter na świecie
• borówki – 85% produkcji trafia na rynki zagraniczne
• drobiu – zajmujemy drugie miejsce w całej  Unii Europejskiej
• Polska jest trzecim co do wielkości przetwórcą i re-eksporterem ryb w Unii – aż 90% importowanego z norweskiego łososia trafia na eksport.

Polskie Kosmetyki

Polska jest europejskim liderem w branży kosmetycznej, a nasze rodzime produkty kosmetyczne sprzedawane są w ponad 160 krajach świata. W ciągu 10 lat wartość polskiego eksportu kosmetyków wzrosła dziesięciokrotnie i  jest prognozowana na 20 mld zł. Branża umacnia swoją pozycję dzięki dynamicznemu zapotrzebowaniu, wzrostowi sprzedaży i rozwojowi eksportu. W branży eksportowej dominują małe i średnie przedsiębiorstwa. Popularni polscy eksporterzy to Inglot, Ziaja, Dr Irena Eris, czy Bielenda.

Inne kluczowe towary eksportowe

• Aparatura odbiorcza telewizji,
• Przyrządy optyczne, fotograficzne, kinematograficzne, pomiarowe, kontrolne, medyczne lub chirurgiczne, sprzęt AGD, baterie litowo-jonowe, aparaty słuchowe
• Ręcznie skubany puch gęsi (główny produkt eksportowym Polski w handlu z Japonią, 100 ton rocznie)
• biżuteria z bursztynem (ponad 70% światowej biżuterii z bursztynem pochodzi z Polski – roczny obrót tej branży wynosi około 200 milionów euro)
• ceramika z Bolesławca, znana na całym świecie, zwłaszcza w USA.

Eksport usług

Szczególnie dobrze radzi sobie branża usługowa w Polsce, zwłaszcza w eksporcie. Od 2007 roku obserwujemy o 60% szybszy wzrost w handlu usługami niż w handlu towarami.

Eksport usług świadczonych cyfrowo wzrósł o 14% w stosunku do roku zarówno w 2020, jak i 2021:

• Wszelkie usługi oferowane za pośrednictwem sieci technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT)
• Sprzedaż i marketing
• Usługi finansowe
• Edukacja
• Szkolenie
• Usługi prawne
• Rachunkowość
• Usługi audytorskie (wzrost o 2,6 mld zł -2020)

W ostatnich latach obserwujemy gwałtowny wzrost usług transgranicznych, które rozwijają się o ponad 60 proc. szybciej niż handel towarami i generują znacznie większą wartość ekonomiczną niż handel tradycyjny.

Oni odnieśli sukces

Marka eobuwie.pl to największy sklep online z obuwiem w Polsce i zarazem jeden z największych w Europie. Firma powiększyła swoją sprzedaż o inne rynki europejskie i jest na ten moment obecna w 16 krajach. Polska odpowiada tylko za 1/3 całkowitej sprzedaży, 66 proc. generowane jest na rynkach zagranicznych.

Kolejnym przykładem jest marka Oponeo, która osiągnęła międzynarodowy sukces na wyspecjalizowanym rynku. Obecnie firma eksportuje opony samochodowe do 13 krajów. Obecność na rynkach zagranicznych stała się jednym z kluczowych elementów, które pomogły biznesowi przetrwać i rozwijać się w czasie pandemii.

Produkty niszowe

Marka Displate tworzy i sprzedaje metalowe plakaty. Displate sprzedaje swoje produkty na całym świecie, w tym w USA, Kanadzie i Australii. Dziś 99% przychodów pochodzi ze sprzedaży poza granicami Polski, z których największym rynkiem są Stany Zjednoczone.

Czas przemian – nowy potencjał

Polskie firmy nie boją się wdrażać i eksportować nowych modeli biznesowych, takich jak SaaS (Software as a Service). Polska w ostatnim czasie eksportuje usługi profesjonalne, usługi wymagające wyspecjalizowanej wiedzy pośrednictwa finansowego czy usługi informatyczne.

Coraz więcej małych i średnich firm, które oferują usługi lub towary, aktywnie promuje swoją ofertę w sieci, często znajdując swojego klienta na platformach społecznościowych.